नेपाली र नेपालभाषा साहित्यमा हास्यव्यङ्ग्यमा मात्रै स्थापित हुनुहुन्छ हास्यव्यङ्ग्यकार र्सूयबहादुर पिवा । राणाकालमा नागरिक अधिकारको आन्दोलनमा जेल पर्नुभएका र्सूयबहादुर प्रधानाङ्ग जेलबाट निस्कँदा र्सूयबहादुर पिवा -कुरुवा) बन्नुभएको थियो ।
वि.सं. १९८४ असोजमा भक्तपुरमा जन्मनुभएका साहित्यकार पिवाले वि.सं. २००२ देखि साहित्यको सिर्जना गर्न थाल्नुभएको थियो । उहाँको पहिलो रचना वि.सं. २००४ मा नेपालभाषाको साहित्यिक पत्रिका मतः -बत्ती) हातले लेखेर निकाल्नुभएको थियो । उहाँको लेखनमा मानवीय दर्ुवलता, राजनीतिक विकृति, सामाजिक र आर्थिक असमानतामाथि व्यङ्ग्य प्रहार हुने गर्दछन् । सरल र रोचक भाषा शैलीद्वारा व्यक्तिभन्दा प्रवृत्तिमाथि प्रहार गर्नुहुन्छ उहाँ ।
वि.सं. २०६२ वैशाखमा भीमरथारोहण गर्नुभएका वरिष्�� हास्यव्यङ्ग्यकार जति नेपाल भाषामा लोकप्रिय हुनुहुन्छ त्यति नै नेपालीमा पनि हुनुहुन्छ । उहाँका हालसम्म हास्यव्यङ्ग्यसङ्ग्रहहरूमा मास्टरसाहेब, घुयेँत्रो, झटारो र जिउँदोमान्छेको फेला र नेपाल भाषामा पाँचवटा सङ्ग्रह प्रकाशित छन् । नेपाली र नेपालभाषा साहित्यमा विगत ६ दशकदेखि उटै विधामा समर्पित भएर साहित्यिक साधना गरिरहनुभएका भए पनि र्सर्ूयबहादुर पिवाले वि.सं. २०४७ मा भैरव अर्याल पुरस्कारबाहेक अरू कुनै पुरस्कार-सम्मान पाउनुभएको छैन ।
¯ "साहित्य लेखनमा कहिलेदेखि कसरी आकषिर्त हुनुभएको थियो -"
- विद्यार्थी भएर स्कुलमा पढ्दा कहिले पनि अनुपस्थित हुन्नथेँ म । सधैं गृहकार्यहरू पनि गरेर लान्थेँ म । अतः स्कुलका अधिकांश शिक्षकहरू मलाई माया गर्थे । म नेवारको बच्चा थिएँ । तर मेरो नेपालीको लेखाइ अरू विद्यार्थीहरूको भन्दा अलि बढी शुद्ध हुन्थ्यो । दर्ुइ हजार दर्ुइ/तीन सालतिरको कुरो हो, भक्तपुरको श्री पद्म हाईस्कुलमा संस्कृत पढाउनु हुने गुरु श्री यदुनाथ आचार्यले एक दिन हाफ टाइममा बोलाएर मलाई भन्नुभयो- "र्सर्ूयबहादुर ! त्रि्रो नेपाली राम्रो छ । फर्ुसदमा नेपालीमा निबन्ध र कविताहरू पनि लेख्ने गर है । भविष्यमा तिमी लेखक बन्ने छौ ।" यसो भनेर उहाँले अनुस्टुप छन्द कस्तो हुन्छ भनेर सिकाउनुभयो ।
अनि मैले भोलिपल्टै अनुस्टप छन्दमा एउटा श्लोक बनाएर गुरुलाई देखाएँ । पहिलोपल्ट छन्दमा लेखेको कविता हुँदा अहिलेसम्म कन्�� आउँछ मलाई । सो कविता हो-
"थर मेरो प्रधानाङ्ग नाम र्सर्ूयबहादुर
नेपाल भक्तको अङ्ग, खौमाकुटूबहाल घर"
छन्द मिलाउनलाई मैले "कुटुबहाल" लाई
कुटूबहाल भानुभक्तले झैं हलन्त बनाएर लगेँ ।
गुरुले भन्नुभयो- "छन्द ब्रि्रेको छैन । सबै अक्षर मिलेका छन् ।"
मेरो निकै हौसला बढ्यो । त्यसबेलादेखि म लेखनतिर आकषिर्त हुँदै गएँ । मीनपचासको बिदामा र लामो बिदामा निबन्ध र छन्दमा कविताहरू लेख्ने गर्न संस्कृतका श्लोकहरूको नेपाली छन्दमा नै अर्थ लेख्ने गर्थेँ म । साथै मीन-पचासको बिदामा र लामो बिदामा कुशवाहा कान्तका हिन्दीका उपन्यासहरू पढ्थेँ म । त्यसबेला आजभोलि जस्तो छ्याप्छ्याप्ती पुस्तकालयहरू थिएनन् र पुस्तक पसलमा पा�� ्यपुस्तकबाहेक अरू किन्न पाइन्दैनथ्यो । पुस्तक पसलमा पाइने लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाका मुनामदन, बालकृष्ण समका नाटकहरू, लेखनाथद्वारा छन्दमा लेखिएका कविताहरू, हृदयचन्द्रसिंहका व्यङ्ग्यात्मक निबन्धहरू किनेर पढ्थेँ । विद्यार्थी जीवनमा पा�� ्यपुस्तकहरू मात्र विद्यार्थीले पढ्ने होइन, अन्य पुस्तकहरू पनि पढ्ने गर्नुपर्दोरहेछ । अन्य पुस्तकहरू पढ्ने भएकाले पनि मेरो लेखनतिर ध्यान बढ्दै गएको होजस्तो लाग्दछ ।
No comments:
Post a Comment