टोकियोमा सानु बुद्ध

टोकियोमा फेरि हिउं पर्नै लाग्यो । गएको वर्षन्दा धेरै छिटो जाडो आयो । धेरै छिटो रुखका पाताहरू र्झन थाले । यौटा चिसो सिरेटोले मुटु कपाउन लाग्यो ⁄ त्यहां भन्दा यहां धेरै जाडो र चिसो हिउं । त्यहां भन्दा यहां बांच्न धेरै कठिन भयो । पाल्देनलाई यस्तै केही लाग्यो । टि.भी हेर्दाहेर्दै सगरमाथा चढेका अनुहारहरूले पाल्देनलाई नराम्ररी गिज्याएझैं लाग्यो । उसले टिभी बन्द गर्यो । त्यहां भनेको पाल्देनको जन्मेको गाउं सोलु र यहां भनेको संसारको अति महङ्गो सहर टोकियो । टोकियोको सुरुङ्गमुनिको रेलसंग जोडिएको यौटा सानु गाउं । त्यस गाउंको यौटा घर र त्यसभित्रको यौटा कोठामा पाल्देनलाई बस्न मन लागेन । ऊ बाहिर निस्क्यो । सडकसम्म आयो । धेरै हिउं र हुस्सु छ हुस्सुसंगै गांसिएको सिमसिमे पानी छ । दिनको दुइ बजे नै सांझ पर्न लागेको निर्रथकता छ । यस निर्रथकताभित्र पाल्देन आंफैलाई सोध्छ- तं किन र केका लागि टोकियोमा आइस् हं - यसका धेरै किसिमका जवाफहरूलाई पाल्देन आंफैभित्र तयार गर्छ । पाल्देनले जापानी केटीसंग बिहे गर्यो र अहिले मोजसंग टोकियोमा बसेको छ बा ⁄ पाल्देन टोकियोमा नोकरी गरी बसेको छ । कत्ति धेरै रकम घरमा पठाइसक्यो, थाहा छ - पाल्देन अब जापानी नागरिक हुन्छ । ऊ अब नेपाली होइन है । पाल्देनजस्तो जिन्दगी बिताउन पाए पो हुन्थ्यो । आफ्नो त भाग्य नै छोटो । यी जवाफहरूलाई एकै ठाउंमा गांसेर ऊ आफूभित्र सोच्तछ । आफ्नो जालमा आंफै परिस् होइन पाल्देन । खाइनस् कि ठूलो भाग अब ⁄ पाल्देनले कुनै ठूलो भाग खोजेको थिएन । न त कुनै ठूलो नोकरी नै खोजेको थियो । अरू साथीहरूले जस्तै ट्रेकिङ गराउने यौटा अफसिमा सानु गाइडको जागिर खाएको थियो । किनभने हिमालकै फेदमा जन्म भएको कारणले सारा हिमालको जिम्मा पाल्देनलाई थियो । सारा हिउं असिना ठन्डीको भाग पाल्देनलाई थियो । हरेक वर्षमनले माने पनि नमाने पनि विदेशीलाई टे्रकिङ्ग गाइड भएर जाने जागिर पाल्देनले खाएको थियो । सारा देशका उत्तरी भाग हिमाल भएझैं सारा नेपालीहरू गाइडकै जागिर खाएर, विदेशीलाई घुमाएर, तिनलाई खुसी पारेर नै पेट पालिरहेका छन् भन्ने पाल्देनको यकिन ठहर थियो । साला त्यही जागिर खांदा त भेट भयो जापानी सिल्बिया सानसंग । नाम सिल्बिया र मान गरेर बोलाउंदा नेपालीमा ज्यू भनेजस्तो सान । अनि कति च्वांक केटी थिई सिल्बिया भन्या । अरू जापानी होचा हुन्छन्, त्यो अमेरिकनजस्ती अग्ली थिई । अरूका नाक थेप्चा हुन्छन्, त्यसका भने बाहुनीहरूको झैं चुच्चो । गालामा गुरांसको फूलको रातो, अनि दांत चाहिं हिउंझैं सेता चम्किला । प्लेनबाट झरेर अफसि पुग्नासाथ सिल्बियाको गाइड पाल्देन नै भयो । त्यो राति पाल्देनलाई सांच्ची निıा परेको थिएन । तोङ्वा त कत्ति डबका खायो हो उसले । सबै रुपियां सिल्बियाले तिरिदिएपछि त होस र बेहोसीमा पाल्देन कराएको थियो- क्या लक्की नम्बर पाल्देनको । क्या लक्की टुरिस्ट पाल्देनको । पाल्देन भोटे घोडाझैं फर्ुर्तिलो र पाइनदार भएको थियो । त्यसमाथि सिल्बियाले टोकियोमा नै अलि-अलि नेपाली सिकेर नमस्ने पाल्देनज्यू भनेर अनुहार रातो पारिदिंदा त पाल्देनलाई आफू कुन संसारमा छु, कहां छु भन्ने नै पत्तो थिएन । सारा खुसीहरू, सारा रमाइलोहरू, सारा चार्डपर्वहरू एकै पटक, एकै दिन जापानी च्वांक केटीले लिएर आएकी अनुभव पाल्देनको थियो । त्यो थियो र अहिले पाल्देन सडकमा छ जुन सडक भर्खरै तोरीको तेलले मालिस गरेको जस्तो छ । पाल्देन सडकमा त निस्क्यो तर कहां जाने -' टोकियोमा आएदेखि पाल्देनलाई दुइ कुराको सङ्कट छ- कहां जाने र के गर्ने' - कुनै बार वा पबमा जाऊं र टन्न मात्तिएर आऊं भने पाल्देनको गोजी रित्तो छ । कुनै डिपार्टमेन्ट स्टोरमा गएर केही सामान हेरूं भने पनि कसका लागि हेर्ने - बा-आमा मरिसके । दिदी-बहिनी पोइल गइसके । दाजुभाइले अंशको घरबारी खाइसके । साथीभाइ त्यस्तै हुन् । अनि येनको बिटो पनि त चाहियो नि ⁄ घरमा एक्लै धुमधुम्ती बसिरहूं, कति बसिरहने - कति दिन वा रात बस्ने - वा कति वर्षबस्ने - कोठामा बसूं भने सिल्बियाले प्रिmजमा राखेर छाडेकी कुखुराको मासु र रक्सी दुइ घण्टालाई पुग्दैन । अनि बाहिर साथीभाइकहां जाऊं भने सबै जना रूखमा फलेका नोटहरू धमाधम टिपिरहेका छन् । तिनलाई अनाहकमा बाधा दिन किन जाने - अनि नसम्झूं भन्दा पनि पाल्देन सोलुको सानो सल्लेरी बजार सम्झन्छ । वास्ताकिस्ता नगरूं भन्दा पनि ठमेलका गल्लीहरू सम्झन्छ । अब फेरि कहिले नेपाल जाने बा - ऊ लामो सास फेर्छ र नजिकैको पार्कसम्म पुग्छ । सधैं गइरहेको पार्क हो । कुनै बहादुर जापानीको सालिक गर्वसाथ राखिएको छ । फूलैफूलले सजिएका बगैंचा र लोभलाग्दा फोहराहरू छन् । जाडो भए पनि पार्कमा आउने युवा-युवतीहरूलाई कुनै जाडो छैन, कुनै शीत छैन । ती आफ्नो प्रेमलाई जीवन्तता दिइरहेकै छन् । वर्षौंवर्षो भेटघाटपछि बल्ल भेट भएजस्तो ती आंखाहरू साटिरहेका छन्, ज्रि्राहरू साटिरहेका छन् । पाल्देनले निःशुल्क टोकियोमा हेर्न पाउने दृश्य यही हो । होइन भने जहांतहां रुपियां-पैसाको कुरा मात्र छ । समय र्सछ र पाल्देन फेरि आफ्नो विगतमा पुग्छ । सेतो हिउंमा चुचुराहरूमुनि, कहालीलाग्दा लेकहरूमा पुग्छ । कुनै जङ्गलको पहरामाथि फुल्ने लालीगुरांसको बोटमा पाल्देन साटिन्छ जुन बोट हेर्नलाई राम्रो र रहरलाग्दो छ, तर छोएपछि सजिलै भांचिने र टुक्रिने जसका कलिला हांगाहरू छन् । पाल्देनलाई लाग्छ- उसको मन ती कलिला हांगाहरूझैं छन् स-साना सम्झनाहरूमा पनि टुक्रिने र भांचिने । उसको यही कोमलतालाई सिल्बिया सानले बुझी र कुनै मोडमा कर्राई- कति सुन्दर मान्छे छ पाल्देन ⁄ कति परिश्रमी र मिहिनेती युवक छ पाल्देन ⁄ तिमीजस्तो युवालाई जापानमा लान पाए -' पाल्देनले एक्कासि सोच्यो- जापानमा जान पाए' । जापानमा जान पाए उसले कति धेरै धन-सम्पत्ति कमाउन सक्थ्यो । कति धेरै घरहरू काठमाडौं र सोलुमा बनाउन सक्थ्यो । अझ ऊ आंफै ट्रेकिङ एजेन्सीको मालिक भएर थुप्रै पाल्देनहरूलाई नोकर बनाउन सक्थ्यो । अरूको नोकर भएर गोरुझैं जिन्दगी बित्ने थिएन । अनि यी सबै भाव र भावनाहरू अप्रत्यक्ष रूपले एकै पटक झांगिएका थिए । सिल्बिया केही नेपालीमा, केही अङ्ग्रेजीमा र नसके जापानीमा भए पनि आफ्नो मनका कोमलताहरू प्रकट गर्थी । अलिकति अप्ठेरो बाटो आयो कि सिल्बिया हात दिन्थी र पाल्देन गर्वले मुस्कुराउंथ्यो । सांझलाई रङ्गीन बनाउन आफ्नै हातले पाल्देनलाई दुइ-चार गिलास बढी बियर खुवाएर सिल्बिया विजयले मुस्कुराउंथी । कुन बेला डांडा आयो र गयो, कुन बेला खोला आयो र तरियो, कुन बेला उकालो र ओरालो सिद्धियो- पाल्देन र सिल्बियालाई थाहा भएन । साथीहरू आउनुअगाडि ती वासमा पुगेर खाजा खाइसकेका हुन्थे, नभए पनि चिया खाइसकेका हुन्थे । पाल्देनलाई यही ट्रेकिङमा थाहा भयो- संसार यति विशाल छ, यहां यति धेरै भाषाहरू, उपभाषाहरू भए पनि हृदयको भाषा सबैले भाषिक सञ्चार गर्दा रहेछन् । पाल्देनले भाषा नभए पनि आंखा-आंखाले बोल्यो, औंला-औंलाले बोल्यो, दांत-दांतले बोल्यो, ओठ-ओठ, ज्रि्रो-ज्रि्रोले बोल्यो । पाल्देन कहिले आदिम मान्छे भयो, कहिले आजको मान्छे । जति दिन र रातहरू जोडिन लागे, पाल्देन आंफैलाई लाग्यो सिल्बिया उसकै लागि जन्मिएकी रहेछ अथवा ऊविना बाकी दिनहरू पाल्देन काट्न नसक्ने रहेछ । पाल्देनका केही सपनाहरू थिए जसलाई उसले सिल्बियाको छायामा हर्ुकाउन चा≈यो । आफ्ना सारा विगतहरूले उसलाई धोका दिएका थिए । आफ्ना सारा आफ्ना भन्नेहरूले सिस्नोले झैं उसलाई पोलेका थिए । सामान्य खानु-पिउनुको जिन्दगीबाट पाल्देन माथि उठ्न चाहन्थ्यो । यसैले ट्रेकिङबाट र्फकंदा-नर्फकंदा तिनीहरूले अब कहिल्यै नछुट्टनिे किरिया खाइसकेका थिए । स्वयम्भूको डांडामाथि अस्ताउन लागेको सूर्यलाई हेरेर तिनले आफ्नो प्रेमको सूर्य कहिल्यै नअस्ताउने प्रतिज्ञा गरेका थिए । ठमेलका गल्लीहरूमा ती साथ थिए, झोंछेको प्रिmक स्टि्रटमा घुमेर गांजाको चुस्कीको स्वाद लिंदा ती साथ थिए । अनि सिल्बियाले भनेकी थिई- बौद्ध परम्पराअनुसार हामी बिहे गरी जापान जाऊं पाल्देन ⁄ यी शब्दहरू पाल्देनका लागि झन् खुसीका शब्दहरू थिए । बुद्धका शान्त आंखाहरूबाट आर्शिवादका मौन स्वरहरू निस्केको आभास पाल्देनलाई भयो । बुद्ध उसको परम्परा र संस्कृतिमात्र होइन, लामो जीवनदर्शन थियो । "तिमी बुद्धिष्ट हौ -" पाल्देनले कुनै दिन सोधेको थियो । "म बुद्धलाई श्रद्धा गर्छुाल्देन ⁄ मेरो मनमा सानैदेखि भगवान् बुद्धप्रति अगाध श्रद्धा र विश्वास छ । तिमी बुद्धको देशको मान्छे- मलाई तिमी स्वयम् यौटा सानु बुद्धजस्तो लाग्छ मेरो पाल्देन ।" भनेर सिल्बियाले लामो अंगालो हालेकी थिई । पाल्देन पार्कको बेन्चबाट उठ्दा उसको कानमा यी शब्दहरू रिङ्गरिङ्गाइरहे, अझ झनझनाइरहे- यौटा सानु बुद्ध, ए लिट्टलि बुद्ध, एउटा सानु बुद्ध । सिल्बिया सधैंझैं आज पनि मध्यरातमा आउंछे । मध्यरातमा आएर सिल्बिया सुत्न सक्तिन, उसलाई निıा आउंदैन । निıाबाट ब्युंझिएर उसले सिल्बियालाई त्यही आदिम सेवा बाध्य भएर दिनर्ुपर्छ- जो उसले वर्षौ वर्षदिइआएको छ । यही कुराको सम्झनाले पाल्देनको सारा आत्मा मरेर आउंछ र आत्महत्या गरेर जिन्दगीलाई टोकियोमै यता कतै सधैंका लागि बिसाइदिउंm भन्ने लाग्छ । बिजुली बत्तीहरू बलिसकेका छन्- पाल्देन हतारसंग र्फकन्छ । यसरी र्फकंदा उसको मनमा न कुनै पुराना सम्झनाहरू छन्, न कुनै नयां योजनाहरू छन् । न कुनै इच्छा र आवेगहरू नै हुन्छन् । पाल्देन शून्य मन लिएर त्यही घरमा र्फकन्छ, कुनै विचार, आकाङ्क्षा वा सपनाविना । मानौं केही पनि भएको थिएन, केही पनि हुनेछैन- यो संसार यसरी नै चलेको छ, चरिहरनेछ । र, थुप्रै पाल्देनहरू जन्मनेछन्, मर्नेछन् । फेरि जन्मने छन्, मर्नेछन् । किन हो किन पाल्देनको मन गह्रौं छ- मनभित्र कतै ठूलो ढुङ्गा बसेजस्तो । र, त्यो ठूलो ढुङ्गा त्यही बेला बसेको थियो- जब सिल्बिया र ऊ बौद्धमा गएर लामा राखेर बिहे गरेका थिए । बाहिर पाल्देन जति हांसे पनि, जति नै खुसी भए पनि उसको भित्री मन किन हो किन खुल्न सकेको थिएन । कहीं-कतै केही गरुङ्गोपना थियो, उदासीपना थियो, जसलाई यही हो भनेर पाल्देन व्यक्त गर्न सक्तैनथ्यो । टोकियोमा आएपछि उसले सिल्बियालाई अनुरोध गरेको थियो- म पनि कतै केही काम गरूं कि -' । काम गर्ने कुरालाई सिल्बियाले पूरै नकारेकी थिई । उसको पासपोर्ट आफूसंग राखेर भनेकी थिई- "पाल्देन ⁄ तिमी अब सिल्बिया सानको श्रीमान् पनि हौ । जापानमा आएर तिमीले जूठा भांडाहरू माझन पर्दैन । न तिमीले कसैका केटाकेटीहरू नै हेरिदिनर्ुपर्छ । तिमी शानसंग घरमा बस, टि.भी. हेर र जिन्दगीलाई रमाइलो बनाऊ" कुरा एकदमै राम्रो र आदर्श थियो । तर हरेक रात पाल्देन बलात्कारको शिकार हुनुको पीडाले छटपटाउंथ्यो । जसलाई आफू यौटा स्वचालित यन्त्रमा साटिएको र सधैं सिल्बियाको आज्ञाले थिचिएको अनुभव हुन्थ्यो । पाल्देनका आफ्ना निजी इच्छाहरू मरुभूमिका बालुवाझैं भएका थिए । ऊ केही भन्न र गर्न सक्तैनथ्यो । कुनै स्कुलको आज्ञाकारी बालकलाई झैं सिल्बिया उसलाई आज्ञा दिन्थी र चुपचाप सकिनसकी त्यसलाई ऊ स्वीकार गथ्र्यो । अब सोलु र सल्लेरीका जङ्गलहरूमा पाल्देन सपनामा मात्र दौडन्थ्यो । हिमालका चुलीहरू ऊ टेलिभिजनमा मात्र हेथ्र्यो । पाल्देनभित्रको पाल्देन प्रतिरात मर्दै जान्थ्यो, सुक्दै जान्थ्यो । फेरि नेपाल र्फर्केर त्यही ट्रेकिङ्गको जागिर खान पाए पनि हुन्थ्यो भन्ने यौटा झिनो सपना बोकेर पाल्देन बांच्दैथ्यो । अनि एक दिन पाल्देनले भाग्ने विचार गर्यो । तर भागेर पनि ऊ कुनै साथीकहां दुइचार दिन लुक्न सक्छ, तर नेपाल पुग्न ऊ सक्दैनथ्यो । ऊ संग न पासपोर्ट छ न पैसा छ, न केही छ न केही । अनि एकदिन पाल्देनले रेलमा किचिएर मरिदिने विचार गर्यो । तर आत्माहत्या जस्तो जघन्य अपराध अरू केही हुन सक्तैन भनेर त्यस विचारलाई पनि उसले छाडिदियो । पाल्देन घरमा पुग्दा किन हो सिल्बिया छिट्टै आइपुगिसकेकी रहिछे । यति रातीसम्म कहां गएको भनेर सिल्बियाले केरकार गरी । रक्सी खाएको छ कि भनेर मुख पनि सुंघ्न आइपुगी । पाल्देनले सिल्बियाको अनुहार हेर्यो- केही वर्षा त्यो अनुहार साटिइसकेको रहेछ । त्यो लाम्चो नाक थेप्चो भएको र आंखाहरू गाडिइ सकेका रहेछन् अनुहारमा चायां र पोतो पर्न लागेको रहेछ । " पाल्देन तिमीलाई कस्तो छ -'" सिल्बियाले गम्भीर भएर सोधी । "म ठीकै छु'" बोल्न त पाल्देन बोल्यो, तर उसलाई लागेको थियो, ऊ सरासर झुटो बोलिरहेछ । "तिमीलाई एउटा राम्रो उपहार ल्याइदिएको छु मैले । यो बुद्धिष्टहरूले जप गर्ने माला हो, फुर्सदमा बुद्धलाई सम्झेर तिमी जप गर्ने गर, तिम्रा पापहरू नास होलान् ।" सिल्बियाले माला दिन चाही । तर पाल्देनले निर्णय गर्न सकेन- त्यो माला लिएर, जप गरेर उसले कुन पापको प्रायश्चित गर्ने हो - कुन अपराधको -' पाल्देनलाई थाहा भएन ।